Μιχάλης Μητσός

Ανταλλαγή ιδεών

«Ο σκοπός των βιβλίων είναι να καταπολεμούν τη μοναξιά»: η φράση αυτή του Ντέιβιντ Φόστερ Ουάλας βρίσκεται στην αρχή μιας συνέντευξης που έδωσε στον συγγραφέα Ντέιβιντ Λίπσκι και κυκλοφόρησε πρόσφατα µε τη μορφή βιβλίου.

Μ’ έναν μαγικό τρόπο, όποιος διαβάζει αυτό το βιβλίο µε τη βοήθεια του ηλεκτρονικού αναγνώστη Κindle της Αmazon διαπιστώνει ότι η συγκεκριμένη φράση είναι υπογραμμισμένη. Όχι επειδή επέλεξε να το κάνει ο συγγραφέας ή ο εκδοτικός οίκος, αλλά επειδή ξεχώρισαν αυτή τη φράση πολλοί αναγνώστες. Η Αmazon αποκαλεί αυτή τη λειτουργία «δημοφιλή αποσπάσματα». Με λίγα λόγια, παρατηρεί ο Στίβεν Τζόνσον στους Νιου Γιορκ Τάιμς, όταν κλείνουμε την τηλεόραση και καθόμαστε στον καναπέ να διαβάσουμε, διαπιστώνουμε ότι ξεφυλλίζουν μαζί μας το ίδιο βιβλίο και κάποιοι, όχι και τόσο αόρατοι αναγνώστες. Σε λίγο καιρό ίσως να μπορούμε και να τους συναντάμε και να ανταλλάσσουμε απόψεις μαζί τους. Η εκτίμηση του Ουάλας δικαιώνεται, αν και με διαφορετικό τρόπο από εκείνον που φανταζόταν.

Είναι αλήθεια ότι μπορεί κανείς να απενεργοποιήσει τη συγκεκριμένη λειτουργία. Όπως φυσικά μπορεί να διαβάσει το βιβλίο του στην παραδοσιακή, χάρτινη μορφή του, φροντίζοντας να επικρατεί γύρω του απόλυτη ησυχία.

Για να συνεχίσει να προοδεύει η κοινωνία όπως συμβαίνει από την εποχή του Γουτεμβέργιου, η ανάγνωση πρέπει να είναι μοναχική και ήσυχη, υποστηρίζει ο Νίκολας Καρ στο νέο του βιβλίο « Ρηχά νερά » (Shallows). Οι νέες μορφές των μέσων επικοινωνίας αλλοιώνουν τον τρόπο µε τον οποίο λειτουργεί ο εγκέφαλος. Η υποχώρηση του «γραμμικού, λογοτεχνικού νου», που ήταν ανέκαθεν στο επίκεντρο της τέχνης, της επιστήμης και της κοινωνίας, θα έχει ολέθριες επιπτώσεις στον πολιτισμό µας.

Είναι τα πράγματα τόσο άσχημα; Όχι αναγκαστικά, αντιλέγει ο αρθρογράφος των Νιου Γιορκ Τάιμς. Σε τελευταία ανάλυση, η ανταλλαγή ιδεών είναι μια πιο γόνιμη διαδικασία από τον μοναχικό στοχασμό. Πολλές από τις μεγάλες ιδέες που συνέβαλαν τους τελευταίους αιώνες στην πρόοδο του πολιτισμού προέκυψαν από την αντιπαράθεση διαφορετικών προσεγγίσεων και ευαισθησιών. Και οι περισσότερες τεχνολογικές και επιστημονικές καινοτομίες προέκυψαν σε πολύβουα αστικά κέντρα. Όχι πως η μοναξιά είναι εχθρός της προόδου - κάθε άλλο. Οι καλές ιδέες όµως γεννιούνται συχνά και στα δίκτυα.

Η ηλεκτρική διέγερση της οθόνης μειώνει την ικανότητά µας να συγκεντρωθούμε; Μάλλον, έτσι τουλάχιστον λένε οι επιστημονικές έρευνες. Η επέκταση των ηλεκτρονικών αναγνωστών μάς κάνει να διαβάζουμε λιγότερα μακροσκελή κείμενα; Πιθανότατα. Από την άλλη πλευρά, όμως, διαβάζουμε και γραφούμε περισσότερο απ’ ό,τι την εποχή που μεσουρανούσε η τηλεόραση. Και η ταχύτητα µε την οποία παρακολουθούμε τη διαδρομή μιας ιδέας ή ανακαλύπτουμε νέες πλευρές ενός προβλήματος έχει αυξηθεί µε γεωμετρική πρόοδο. Ο απολογισμός είναι θετικός

Πηγή: εφημερίδα Τα Νέα, 29-06-2010

http://www.tanea.gr/default.asp?pid=2&ct=2&artid=4582172 και

http://diastaseis.blogspot.com/2010/06/blog-post_29.html

Αναδημοσίευση: www.e-keimena.gr