Σε σύνδεση τώρα

Έχουμε 26 επισκέπτες συνδεδεμένους
Θεματικές Ενότητες - ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

 

Howard Zinn 

Από την Ιστορία στην Πράξη

(σελ. 36 – 42)

 

 

Υποθέτω λοιπόν ότι το ερώτημα που τίθεται είναι «Τι κάνουμε; Πώς μπορούμε να ξεπεράσουμε αυτό το πρόβλημα;» Εμείς που πιστεύουμε σε μια πραγματική δημοκρατία, εμείς που πιστεύουμε ότι ο πλούτος πρέπει να διανέμεται σχετικά ισότιμα, εμείς που πιστεύουμε σε έναν ειρηνικό κόσμο, πώς θα κατακτήσουμε την ειρήνη, πώς θα κατακτήσουμε τη δικαιοσύνη; Σίγουρα δεν πρόκειται να το πετύχουμε ακολουθώντας τις νόμιμες διαδικασίες, ψηφίζοντας έναν νέο ηγέτη, χρησιμοποιώντας τις διάφορες μορφές της αντιπροσωπευτικής διακυβέρνησης. Το ξέρουμε, έχουμε την εμπειρία των Ηνωμένων Πολιτειών, της ηγετικής δημοκρατικής δύναμης του πλανήτη. Σίγουρα δεν πρόκειται να κατακτήσουμε τη δημοκρατία μ' αυτές τις διαδικασίες, σίγουρα δεν θα πρόκειται για μια δημοκρατία που ισχύει και για τους ανθρώπους σε άλλα μέρη του κόσμου, έτσι δεν είναι; Αν μιλάμε για πραγματική δημοκρατία, πρέπει να μην είναι οριοθετημένη, πρέπει να μην περιορίζεται από εθνικά σύνορα. Αν θέλουμε μια κυβέρνηση του λαού, από το λαό, για το λαό, πρέπει να είναι μια κυβέρνηση για όλους τους ανθρώπους παντού, πρέπει να είναι και για τους ανθρώπους πέρα από τα εθνικά μας σύνορα.

 

Αυτές οι διαδικασίες, προφανώς, δεν έφεραν τη δημοκρατία στις Ηνωμένες Πολιτείες ούτε έφεραν τη δημοκρατία στις άλλες χώρες, παρά τα στρατεύματα και τα πολεμικά πλοία που έστειλαν εκεί οι Ηνωμένες Πολιτείες. Τότε λοιπόν ποια είναι η απάντηση; Μήπως είναι η βία, μήπως είναι η βίαιη επανάσταση, η ένοπλη εξέγερση, ο ένοπλος αγώνας; Εγώ νομίζω ότι η ιστορία της χρήσης βίας για την επίτευξη ενός δίκαιου σκοπού δεν είναι και τόσο ευχάριστη, πιστεύω ότι η βία από τη φύση της διαφθείρει, ότι η βία από τη φύση της δηλητηριάζει την ψυχή του ανθρώπου που τη χρησιμοποιεί. Ακόμα κι όταν μοιάζει να οδηγεί στην επίτευξη ενός σκοπού, αυτός ο σκοπός κατά κάποιο τρόπο αλλοιώνεται και, τελικά, μετά από όλη τη βία και ενώ φαίνεται πως έχει επέλθει κάποια αλλαγή, ξαφνικά οι αλλαγές εξαφανίζονται και κάτι άλλο συμβαίνει.

 

Η Χάνα Άρεντ, η πολιτική φιλόσοφος που μελέτησε τις επαναστάσεις και μελέτησε τη βία και μελέτησε τους Ναζί και άλλα σχετικά θέματα, λέει ότι όταν χρησιμοποιείς βία για να πετύχεις το στόχο σου, υπάρχει ένα κόστος και το κόστος αυτό δεν αφορά μόνο τα θύματα της βίας, εκείνους που βομβαρδίζεις, το κόστος το υφίστασαι κι εσύ που ασκείς τη βία. Έτσι, βλέποντας το με όρους πολιτικής φιλοσοφίας —η οποία μιλάει για τους σκοπούς και τα μέσα και για τη σχέση ανάμεσα στους σκοπούς και στα μέσα— αν χρησιμοποιείς βίαια μέσα, ακόμα κι αν θεωρείς ότι το κάνεις για καλό σκοπό, οφείλεις να παραδεχτείς το γεγονός ότι τα μέσα είναι φρικτά. Ακόμα και οι στρατηγοί και οι πολέμαρχοι λένε: «Α, ο πόλεμος είναι τρομερό πράγμα, ο πόλεμος είναι κόλαση». Αυτό το λένε οι στρατηγοί και όλοι συμφωνούν ότι ο πόλεμος είναι κόλαση, αλλά είναι «για καλό σκοπό». Μόνο που η επίτευξη του σκοπού δεν είναι βέβαιη, το μόνο βέβαιο είναι τα μέσα και τα μέσα είναι φρικτά. Η επίτευξη του σκοπού —όσο καλός κι αν μοιάζει— ποτέ δεν είναι βέβαιη, η εξέλιξη είναι απρόβλεπτη. Το αποτέλεσμα της βίας, είτε πρόκειται για πόλεμο είτε για επανάσταση, είναι απρόβλεπτο και αυτό σημαίνει ότι πρέπει να βρούμε ένα δρόμο ανάμεσα σε αυτές τις δύο επιλογές. Συχνά μας μεγαλώνουν με την ιδέα ότι είναι ή το ένα ή το άλλο — ότι ή θα ακολουθήσεις τις διαδικασίες ή θα ασκήσεις βία. Υπάρχει όμως ένα μεγάλο φάσμα επιλογών, ένας απεριόριστος αριθμός επιλογών, ανάμεσα στις διαδικασίες από τη μία πλευρά και τη βία από την άλλη.

 

Μίλησα αρκετά για την ιστορία των ΗΠΑ, επειδή κάτι ξέρω γι' αυτήν και είναι καλό να μιλάς για πράγματα που ξέρεις, έστω κι αν πολλές φορές μπαίνεις στον πειρασμό να μιλήσεις για πράγματα που δεν ξέρεις. Όταν κοιτάξω την ιστορία των ΗΠΑ, αυτό που βλέπω είναι ότι οποτεδήποτε έχει συμβεί κάτι καλό, οποτεδήποτε μια αδικία έχει διορθωθεί, αυτό δεν συνέβη μέσω των κυβερνητικών διαδικασιών, δεν συνέβη μέσω της ψήφου, μέσω των εκλογών, όχι, συνέβη μόνο όταν οι πολίτες ξεσηκώθηκαν. Έτσι καταργήθηκε η δουλεία. Η δουλεία δεν καταργήθηκε επειδή ο Αβραάμ Λίνκολν υπέγραψε τη Διακήρυξη της Χειραφέτησης. Η δουλεία καταργήθηκε επειδή οι σκλάβοι, οι πρώην σκλάβοι, οι δραπέτες σκλάβοι και μερικοί λευκοί πολέμιοι της δουλείας δημιούργησαν ένα μεγάλο κίνημα κατά της δουλείας -ένα κίνημα που ξεκίνησε από μια μικρή ομάδα ανθρώπων και εξελίχθηκε σε πανεθνικό κίνημα- και προχώρησαν σε πράξεις πολιτικής ανυπακοής και σε παραβάσεις του νόμου. Παρέβησαν το Νόμο περί Φυγάδων Σκλάβων, ο οποίος απαιτούσε από την κυβέρνηση να στέλνει τους φυγάδες σκλάβους πίσω στους αφέντες τους. Πολίτες εισέβαλαν σε δικαστήρια, εισέβαλαν σε αστυνομικά τμήματα, έσωσαν σκλάβους, προχώρησαν σε κάθε είδους πράξεις πολιτικής ανυπακοής. Προηγήθηκε η δράση των πολιτών και μόνο τότε κινητοποιήθηκε ο Λίνκολν, μόνο τότε κινητοποιήθηκε το Κογκρέσο, για να καταργήσουν τη δουλεία, για να περάσουν τροποποιήσεις του Συντάγματος. Και όλα αυτά είναι εμφανή σε ολόκληρη την Αμερικανική ιστορία.

 

Οι εργαζόμενοι στις Ηνωμένες Πολιτείες δεν είχαν καμία προστασία από το νόμο, καμία προστασία δεν προβλεπόταν γι' αυτούς στο Σύνταγμα - πουθενά δεν λέει στο Σύνταγμα ότι δεν μπορείς να δουλεύεις 16 ώρες την ημέρα, πουθενά δεν λέει στο Σύνταγμα για ιατροφαρμακευτική περίθαλψη. Το Σύνταγμα μιλάει για ζωή και ελευθερία αλλά δεν εγγυάται καμία από τις προϋποθέσεις που εξασφαλίζουν τη ζωή και την ελευθερία. Το Σύνταγμα δεν αναφέρεται σε οικονομικά δικαιώματα. Έτσι, οι εργαζόμενοι αποφασίζουν να κάνουν μόνοι τους αυτό που δεν κάνουν οι διαδικασίες και στα τέλη του 19ου αιώνα οργανώνονται, κατεβαίνουν σε απεργία σ' ολόκληρη τη χώρα απαιτώντας το οχτάωρο και έρχονται αντιμέτωποι με την αστυνομία και η αστυνομία τους χτυπάει και τους σκοτώνει και μετά στέλνουν εναντίον τους το στρατό. Αλλά εκείνοι συνεχίζουν, κάνουν απεργία και μετά από μια σειρά απεργίες στις Ηνωμένες Πολιτείες το οχτάωρο κατακτάται. Έτσι κέρδισαν οι εργαζόμενοι τη δικαιοσύνη, όποτε τα κατάφεραν. Αυτή είναι η ιστορία της δράσης των πολιτών στις Ηνωμένες Πολιτείες. Σήμερα δεν βλέπουμε κινήματα όπως αυτά που υπήρξαν στο παρελθόν, όπως το εργατικό κίνημα στα τέλη του 19ου αιώνα, οι μεγάλες κινητοποιήσεις της δεκαετίας του 1930, τα πανεθνικά κινήματα διαμαρτυρίας της δεκαετίας του 1960, δεν τα βλέπουμε αυτά σήμερα στις Ηνωμένες Πολιτείες. Βλέπουμε ίσως σημάδια ενός νέου κινήματος, βλέπουμε ίσως το ξεκίνημα ενός τέτοιου κινήματος, αλλά ακόμα είμαστε, θα τολμούσα να πω, μεθυσμένοι. Ναι, μεθυσμένοι από τις ψηφοφορίες και τις εκλογές, μεθυσμένοι από την ιδέα ότι θα έχουμε έναν νέο πρόεδρο και ότι ξεφορτωθήκαμε αυτόν τον πολεμοκάπηλο, αυτόν τον ηλίθιο, και τώρα εκλέξαμε έναν ευφυή άνθρωπο, σπλαχνικό και συγκροτημένο. Ε, λοιπόν, καλά θα κάνουμε να διαβάσουμε την ιστορία μας: δεν αρκεί να εκλέξεις έναν πρόεδρο, δεν αρκεί να ακολουθήσεις τις διαδικασίες, δεν αρκεί να εκλέξεις τον Ομπάμα. Όχι! Στην πραγματικότητα ήδη υπάρχουν οι πρώτες ενδείξεις ότι ο Ομπάμα δεν απομακρύνεται ουσιαστικά από την ιστορία των ΗΠΑ, που διασφαλίζει τα προνόμια των πλουσίων. Δίνει εκατοντάδες δισεκατομμύρια δολάρια στα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα ελπίζοντας ότι μερικές σταγόνες θα καταλήξουν στα χέρια των φτωχών και, ακολουθώντας τη μιλιταριστική παράδοση του Δημοκρατικού κόμματος, την παράδοση του παρεμβατισμού, σχεδόν αμέσως μόλις ανέλαβε την εξουσία, στέλνει πυραύλους στο Πακιστάν που σκοτώνουν αθώους. Ναι, μπορεί να σκότωσαν μερικούς «ύποπτους τρομοκρατίας», όπως τους αποκαλούν. Πάντα είναι υποψίες, ποτέ δεν είναι σίγουροι ότι επρόκειτο όντως για τρομοκράτες. Πώς αναγνωρίζεις τους τρομοκράτες; Πώς τους βρίσκεις; Πάντα πρόκειται για «ύποπτους τρομοκρατίας», οπότε αν υποπτεύεσαι ότι σ' αυτό το σπίτι υπάρχει ένας τρομοκράτης, τότε απλώς βομβαρδίζεις το σπίτι, ασχέτως του ποιος βρίσκεται μέσα.

 

 

Howard Zinn, Από την Ιστορία στην Πράξη, σελ. 36 – 42, Μετάφραση Άρη Λασκαράτου, Εκδόσεις Αιώρα, Αθήνα 2009