Κριτήρια - Ασκήσεις - ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ - ΛΥΣΕΙΣ | |||
Συντάχθηκε απο τον/την Κ. ΚΑΡΕΜΦΥΛΛΗΣ | |||
Δευτέρα, 03 Μάιος 2021 10:42 | |||
ΚΕΙΜΕΝΟ Ι Κρουστάλλη Δήμητρα, Η μάχη της αξιοπιστίας απέναντι στα fake news και στην παραπληροφόρηση
Ο Άλαν Μίλερ είναι ένας βραβευμένος με Πούλιτζερ αμερικανός δημοσιογράφος, ο οποίος έχει αφιερώσει εδώ και δέκα χρόνια τη δραστηριότητά του στην εκπαίδευση των μαθητών κατά των fake news και της παραπληροφόρησης (…). «Το σημερινό τοπίο της ενημέρωσης παρουσιάζει περισσότερες προκλήσεις σε σύγκριση με οποιαδήποτε άλλη εποχή στην ανθρώπινη ιστορία» παρατηρεί. «Η ποσότητα της πληροφορίας στον πλανήτη διπλασιάζεται κάθε δύο χρόνια. Τεράστιος όγκος ειδήσεων, φωτογραφιών και βίντεο δημιουργούνται συνεχώς και κάθε λεπτό διακινούνται 18 εκατομμύρια μηνύματα, παρακολουθούνται 4,3 εκατομμύρια βίντεο στο YouTube, φορτώνονται 375.000 εφαρμογές (apps). Για όλα όσα κυκλοφορούν δεν υπάρχει κανένας φραγμός για να περιορίσει όσους προσπαθούν να παραπληροφορήσουν, να εξαπατήσουν και να εκμεταλλευτούν» προσθέτει. (…) Οι αμερικανοί δημοσιογράφοι μιλούν ανοιχτά για τα προβλήματά τους. Για την πεποίθηση των πολιτών ότι τα παραδοσιακά μέσα είναι αναξιόπιστα ή διαπλεκόμενα· για την τάση του κοινού να πιστεύει μόνο ό,τι βρίσκεται πιο κοντά στις δικές του πεποιθήσεις· για το πώς οι τεχνολογικές εταιρείες αλλάζουν το περιβάλλον της ενημέρωσης· για τον πόλεμο που δέχονται για τις απόψεις τους με συνεχείς και αυξανόμενες παρενοχλήσεις μέσα από τα κοινωνικά δίκτυα –τα μηνύματα μίσους ή οι απόπειρες εξευτελισμού της υπόστασης των ενοχλητικών δημοσιογράφων έχουν γίνει μόδα παντού – εσχάτως στην Αμερική δημοσιογράφοι αναγκάζονται να καλύπτουν συνοδεία σωματοφυλάκων διαδηλώσεις ή εκδηλώσεις όπου υπάρχουν συγκρούσεις. Ανησυχούν για το γεγονός ότι μια ψεύτικη ιστορία έχει περισσότερες πιθανότητες να γίνει viral, ότι φθάνει σε 1.500 χρήστες έξι φορές πιο γρήγορα από μια αληθινή και ότι από όλες τις ψευδείς ειδήσεις αυτές που αφορούν την πολιτική έχουν την καλύτερη ψηφιακή επίδοση. Μια άλλη ανησυχία τους σχετίζεται με τη διαπίστωση ότι ενώ ο αριθμός των παραπλανητικών πληροφοριών μεγαλώνει, ο αριθμός των επαγγελματιών δημοσιογράφων μειώνεται, κάτι που κατά τον Άλαν Μίλερ αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις της εποχής μας, ισοδύναμη με την κρίση στη δημόσια υγεία. Επιπλέον, προβληματισμό προκαλούν η παγίδα του αλγορίθμου που δημιουργεί ψεύτικες αλλά ρεαλιστικές φωτογραφίες πολιτικών ή διάσημων προσώπων, των οποίων η πλαστότητα δύσκολα ανιχνεύεται, και τα deep fake videos, όπου εμφανίζεται ένα πρόσωπο να λέει πράγματα που ποτέ δεν έχει πει στην πραγματικότητα. Παρόλα αυτά, οι δημοσιογράφοι ενδιαφέρονται να αποτρέψουν τον κυνισμό των πολιτών που δεν πιστεύουν πια τίποτε και κανέναν. Τα μέσα ενημέρωσης, τουλάχιστον τα μεγάλα, που θέλουν να διατηρήσουν την αξιοπιστία τους, αποφάσισαν να αντεπιτεθούν με ακόμη καλύτερη και πιο ποιοτική δημοσιογραφία. Δίνουν βάρος στην ερευνητική δημοσιογραφία, προσπαθούν να υπάρχει διαφάνεια στις δικές τους πηγές και όταν αυτές δεν μπορούν να κατονομαστούν, εξηγούν στους αναγνώστες τους λόγους, αναμορφώνουν την ειδησεογραφία στις ιστοσελίδες τους, παραθέτουν τους συνδέσμους που τεκμηριώνουν την ανάλυσή τους. Διαχωρίζουν όσο πιο ορατά και κατανοητά γίνεται τα άρθρα γνώμης από τα ρεπορτάζ γεγονότων, καθώς έχει διαπιστωθεί ότι οι πολίτες, ειδικά οι νεότερες γενιές, αδυνατούν να διαχωρίσουν τη γνώμη από το γεγονός και τείνουν να θεωρούν γεγονότα τα πάντα. Και αντιστέκονται σθεναρά στις φωνές για περιορισμό της πληροφόρησης – με αφορμή δήθεν τα κοινωνικά δίκτυα – που ακούγονται από υποστηρικτές των ρεπουμπλικάνων. (…) Η άποψη που κυριαρχεί στα αμερικανικά μέσα ενημέρωσης και στις ενώσεις τους είναι ότι η δημοσιογραφία θα γνωρίσει νέα άνθηση και ότι η τάση που θα επικρατήσει είναι να πληρώνουν οι αναγνώστες για να έχουν αξιόπιστη ενημέρωση. (…) Εφημερίδα το Βήμα, 04.11.2018, (διασκευή)
ΚΕΙΜΕΝΟ ΙΙ Μανόλης Αναγνωστάκης, Κι ήθελε ακόμη…. Ο Μανόλης Αναγνωστάκης υπήρξε ποιητής της πρώτης μεταπολεμικής γενιάς. Το ακόλουθο ποίημα ανήκει στην ποιητική συλλογή του Συνέχεια (1954).
Κι ήθελε ακόμη… Κι ήθελε ακόμη πολύ φως να ξημερώσει. Όμως εγώ Δεν παραδέχτηκα την ήττα. Έβλεπα τώρα Πόσα κρυμμένα τιμαλφή έπρεπε να σώσω Πόσες φωλιές νερού να συντηρήσω μέσα στις φλόγες. Μιλάτε, δείχνετε πληγές, αλλόφρονες στους δρόμους Τον πανικό που στραγγαλίζει την καρδιά σας σα σημαία Καρφώσατε σ’ εξώστες με σπουδή φορτώσατε το εμπόρευμα Η διάγνωσίς σας ασφαλής: Θα πέσει η πόλις. Εκεί, προσεκτικά, σε μια γωνιά, μαζεύω τάξη, Φράζω με σύνεση το τελευταίο μου φυλάκιο Κρεμώ κομμένα χέρια στους τοίχους, στολίζω Με τα κομμένα κρανία τα παράθυρα, πλέκω, Με κομμένα μαλλιά το δίχτυ μου και περιμένω Όρθιος και μόνος σαν και πρώτα περιμένω.
ΘΕΜΑΤΑ
ΘΕΜΑ Α Να αποδώσετε περιληπτικά το νόημα των τριών τελευταίων παραγράφων του κειμένου Ι (60-80 λέξεις) Μονάδες 15
ΘΕΜΑ Β Β1. ΣΩΣΤΟ – ΛΑΘΟΣ (ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ ΚΕΙΜΕΝΟΥ) Σε κάθε μία από τις διατυπώσεις που ακολουθούν να δώσετε τον χαρακτηρισμό «Σωστό» ή «Λάθος», ανάλογα με το αν αποδίδουν το νόημα του κειμένου σωστά ή όχι. Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας με συγκεκριμένη αναφορά στο κείμενο. α. Ο Μίλερ προσπαθεί να αντιμετωπίσει την εξάπλωση των παραπλανητικών ειδήσεων μέσω εκπαιδευτικών προγραμμάτων για μαθητές. (Σ) β. Οι πολίτες στην Αμερική θεωρούν τα μέσα ενημέρωσης αξιόπιστα και αντικειμενικά. (Λ) γ. Η ραγδαία εξάπλωση των παραπλανητικών ειδήσεων ανησυχεί τους δημοσιογράφους. (Σ) δ. Τα παραδοσιακά μέσα ενημέρωσης προσπαθούν να τεκμηριώνουν με διάφανο τρόπο την ειδησεογραφία τους για να μην κατηγορούνται για παραπληροφόρηση. (Σ) ε. Χάρη στο ίντερνετ αυξάνεται ο αριθμός των επαγγελματιών δημοσιογράφων. (Λ) Μονάδες 10
Β2.ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ ΚΕΙΜΕΝΟΥ - ΕΡΜΗΝΕΙΑ Με ποιους τρόπους προσπαθούν οι επαγγελματίες δημοσιογράφοι να αναστρέψουν τις εναντίον τους αντιλήψεις σε σχέση με την ποιότητα άσκησης του επαγγέλματός τους; Οι επαγγελματίες δημοσιογράφοι προσπαθούν να ανατρέψουν την απαξίωση προς το επάγγελμά τους. Για να το πετύχουν αυτό αποβλέπουν στην ποιοτική βελτίωση του δημοσιογραφικού λειτουργήματος. Συγκεκριμένα: α. Δίνουν βάρος στην ερευνητική δημοσιογραφία που αναζητά και ανακαλύπτει τις ειδήσεις β. Ελέγχουν και να τεκμηριώνουν τις πηγές που χρησιμοποιούν γ. Αναπροσαρμόζουν και αναμορφώνουν την ειδησεογραφία στις ιστοσελίδες, ώστε να είναι περισσότερο ελκυστική και αξιόπιστη δ. Διαχωρίζουν με σαφήνεια την είδηση από το σχόλιο, μορφώνοντας με τον τρόπο αυτό κυρίως τους νέους αναγνώστες ε. Αντιστέκονται στην ισοπεδωτική αντίληψη συγκεκριμένων πολιτικών κύκλων για τον περιορισμό της πληροφόρησης από τα κοινωνικά δίκτυα Μονάδες 10
Β3.α. ΕΠΙΤΕΥΞΗ ΣΥΝΟΧΗΣ Να εντοπίσετε τους τρόπους με τους οποίους επιτυγχάνεται η συνοχή [και η συνεκτικότητα] στην τρίτη παράγραφο. (5μ) α. Συνοχή: «Μια άλλη ανησυχία»: επανάληψη λέξης (ανησυχούν – ανησυχία) + αντωνυμία + προσθήκη «Επιπλέον»: διαρθρωτική λέξη - προσθήκη [β. Συνεκτικότητα: λογική – νοηματική σχέση της παράθεσης / προσθήκης στοιχείων (=ανησυχίες)] Β3.β. ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ Χρησιμοποιώντας καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις να γράψετε από μία δική σας πρόταση, ώστε να προκύπτει η σημασία της λέξης: φραγμός, απόπειρες, επίδοση, αποτρέψουν, κυνισμό. (Οι λέξεις είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν σε οποιοδήποτε τύπο τους). (5μ) Δεν υπήρχε κανείς ηθικός φραγμός στις πράξεις τους Όλες οι απόπειρες να προκαλέσουν πρόβλημα στη χώρα απέτυχαν παταγωδώς Η επίδοσή του στα μαθήματα ήταν χαμηλή Με διπλωματικές ενέργειες προσπάθησαν να αποτρέψουν τον πόλεμο Αντιμετώπιζε με κυνισμό τις ηθικές ενστάσεις των άλλων ανθρώπων Μονάδες 10
Β4.α. ΔΟΜΗ - ΤΡΟΠΟΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΥ & ΑΙΤΙΟΛΟΓΗΣΗ ΕΠΙΛΟΓΗΣ Να βρεθούν η δομή και οι τρόποι ανάπτυξης της δεύτερης παραγράφου. Τι επιτυγχάνει ο συγγραφέας με τη χρήση των συγκεκριμένων τρόπων ανάπτυξης; (5 μ) Θ.Π: Οι αμερικανοί δημοσιογράφοι μιλούν ανοιχτά για τα προβλήματά τους. Λ-ΣΧ: Για την πεποίθηση …υπάρχουν συγκρούσεις. Κ.Π: (-) Η παράγραφος αναπτύσσεται (1) με Αίτιο – Αποτέλεσμα (Αίτιο= η κρίση της δημοσιογραφίας, Αποτελέσματα= τα προβλήματα των δημοσιογράφων) και (2) με Παραδείγματα («εσχάτως στην Αμερική δημοσιογράφοι αναγκάζονται να καλύπτουν συνοδεία σωματοφυλάκων διαδηλώσεις ή εκδηλώσεις όπου υπάρχουν συγκρούσεις»). ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΚΑΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΤΟΥ ΑΙΤΙΟΥ – ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΟΣ & ΤΩΝ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΩΝ ΒΛΕΠΕ «ΕΜΠΕΙΡΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΣΤΗ ΘΕΩΡΙΑ» Β4.β. ΣΗΜΕΙΑ ΣΤΙΞΗΣ Να σχολιάσετε την χρήση της άνω τελείας και της διπλής παύλας στη δεύτερη παράγραφο. (5 μ.) (1) Άνω τελεία= πρόσκαιρη παύση (μεγαλύτερη από κόμμα, μικρότερη από τελεία), συμβολή στην παράθεση ομοειδών στοιχείων (=«προβλήματα των δημοσιογράφων»), καταιγιστική έκθεση προβλημάτων, συναισθηματική φόρτιση, ένταση (παρόμοια με το ασύνδετο σχήμα) (2) Διπλή παύλα= επεξήγηση + παράδειγμα-συγκεκριμενοποίηση του «εξευτελισμού» + σχόλιο (=«μόδα παντού») Μονάδες 10
ΘΕΜΑ Γ Να σχολιάσετε τη στάση ζωής που προβάλλει ο Μ. Αναγνωστάκης στο ποίημα (ΚΕΙΜΕΝΟ ΙΙ). Ποιο μήνυμα εισπράττετε εσείς ως νέοι από αυτή τη στάση του ποιητή; (150 περίπου λέξεις). (Μονάδες 15) [Το ποίημα του Μανώλη Αναγνωστάκη θέτει το ζήτημα του αγώνα που συνεχίζεται και διαρκεί, παρά τις ήττες και τις απογοητεύσεις του ανθρώπου στην προάσπιση και την πραγμάτωση των ιδανικών του.]
Η στάση του ποιητή αποτυπώνεται στους στίχους «Όμως εγώ / Δεν παραδέχτηκα την ήττα» και υπογραμμίζει εμφατικά την άρνηση παραδοχής της ήττας σε έναν δίκαιο, κατά την άποψη του ποιητή, αγώνα. [Περικείμενο:] Σε ένα μουντό, σκοτεινό και τρομακτικό πολιτικοκοινωνικό τοπίο, αυτό διαμορφώθηκε μετά τον οδυνηρό Εμφύλιο 1946-49 και τις διώξεις που ακολούθησαν για τους ηττημένους (αλληγορία: Κι ήθελε ακόμη πολύ φως να ξημερώσει = έλλειψη του φωτός της ελευθερίας και του ξημερώματος μιας καινούργιας μέρας) ο ποιητής μιλάει για το δικό του προσωπικό χρέος και την ευθύνη σε ένα ιστορικό αγώνα. Τα «τιμαλφή» και οι «φωλιές νερού» αποδίδουν ως μεταφορές τα πράγματα αξίας και τις ιδέες που πρέπει να διασωθούν, «κτήμα ες αεί» για τις επόμενες γενιές, και το νερό ως στοιχείο ζωής προορίζεται να σβήσει τις φλόγες ενός πολέμου με διώξεις, φυλακίσεις, βασανιστήρια, εξορίες, εκτοπίσεις των «αντιφρονούντων» σε μία ανεπαρκώς εκδημοκρατισμένη Ελλάδα των δεκαετιών του ’50 και ‘60. Η γραφή σε α’ ενικό αντανακλά την προσωπική βιωματική στάση του ποιητή για συνέχεια του αγώνα, ενώ η αντίθεση προς το β’ πληθυντικό περιγράφει και επικρίνει τη στάση όσων ιδιοτελώς συμβιβάστηκαν (δείχνετε πληγές, αλλόφρονες στους δρόμους … με σπουδή φορτώσατε το εμπόρευμα). Ο ποιητής με την προσωπική του στάση, όπως αυτή αποτυπώνεται στις τρομακτικές, πολεμικού χαρακτήρα, εικόνες των τελευταίων στίχων (Κρεμώ κομμένα χέρια στους τοίχους, στολίζω/ Με τα κομμένα κρανία τα παράθυρα) δηλώνει ότι συνεχίζει τον δίκαιο αγώνα (είναι το δίκαιο του αγώνα που προσδίδει αποφασιστικότητα στην επιλογή του) και θα εξακολουθεί να δίνει τις δικές του μάχες για μία καλύτερη κοινωνία. Ανυπότακτος, αδούλωτος, ελεύθερος. (ΛΕΞΕΙΣ 254)
ΘΕΜΑ Δ Συμμετέχετε σε ένα μαθητικό συνέδριο με θέμα την πληροφόρηση που προσφέρουν στην εποχή μας τα Μ.Μ.Ε. Ως εκπρόσωπος του σχολείου σας αναλαμβάνετε να εκφωνήσετε μία εισήγηση σχετικά με τους παράγοντες που προκαλούν την παραπληροφόρηση, αλλά και τρόπους με τους οποίους μπορούν οι πολίτες να αμυνθούν. (350-400 λέξεις) Μονάδες 30 ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ: Ομιλία σε μαθητικό συνέδριο Προσφώνηση: Κυρίες και Κύριοι, Αγαπητοί σύνεδροι
ΠΡΟΛΟΓΙΚΑ: Φαινόμενο που απειλεί τη δημοκρατία και την εύρυθμη λειτουργία της κοινωνίας είναι η εκτεταμένη παραπληροφόρηση που παρουσιάζεται στη σύγχρονη εποχή. Με δεδομένη τη διεύρυνση της επιρροής των Μέσων Ενημέρωσης, τη γιγάντωση του διαδικτύου και την εξάπλωση των Μέσων Κοινωνικής Δικτύωσης, τα φαινόμενα της παραπληροφόρησης πολλαπλασιάζονται επικίνδυνα στον σύγχρονο κόσμο και είναι χρέος κάθε ενεργού πολίτη η διερεύνηση και η αντιμετώπισή τους.
ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ ΚΑΙ ΕΝΙΣΧΥΣΗΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗΣ (Ι) ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΙ
(ΙΙ) ΠΟΛΙΤΙΚΟΙ
(ΙΙΙ) ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΙ
(IV) ΜΜΕ
ΜΕΤΡΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ (Ι) ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΟΛΙΤΕΙΑ
(ΙΙ) ΑΠΟ ΤΑ ΜΜΕ
(ΙΙΙ) ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΠΟΛΙΤΕΣ
Επιμέλεια - Συγγραφή: Κ. Καρεμφύλλης. Φιλόλογος Ελληνογαλλική Σχολή Καλαμαρί, Θεσσαλονίκη
|
Παιδείας μετέχοντες
Εμφανίσεις Περιεχομένου : 5616063