Τελευταία Ενημέρωση: Πέμπτη 10 Ιανουαρίου 2019

Johannes Vermeer, Meisje met de parel (Κορίτσι με μαργαριταρένιο σκουλαρίκι), 1665,

Oil on canvas, Mauritshuis, The Hague

Stars die

The moon shook and curled up like gentle fire

The ocean glazed and melted wire

Voices buzzed in spiral eyes

Stars dived in blinding skies

Stars die, blinding skies

Tree cracked and mountain cried

Bridges broke, window sighed

Cells grew up and rivers burst

Sound obscured and sense reversed

Stars die, blinding skies

Hello Neil and Buzz,

I am talking to you by telephone from the Oval Room at the White House

and this certainly has to be the most historic telephone call ever made

I just can't tell you how proud we all are of what you have done

For every American this has to be the proudest day of our lives

Because of what you have done the heavens have become a part of man's world

and as you talk to us from the sea of tranquility

it inspires us to redouble our efforts

to bring peace and tranquility to earth

Idle mind and severed soul

Silent nerves and begging bowl

Shallow haze to blast a way

Hyper sleep to end the day

Porcupine Tree & Steven Wilson, Stars die, 1995

σημειώσεις για μια καινούργια χρονιά

(ψυχραιμία)

Στην τηλεόραση, η δύναμη των ανθρώπων δεν ήταν ποτέ στην αλλαγή καναλιού (που μεταμόρφωνε απλοϊκώς τους όρους του εξανδραποδισμού) αλλά στην επιλογή ανάμεσα στο ON και το OFF. Έτσι και στα λεγόμενα σόσιαλ μίντια, η επιλογή δεν είναι πλέον στη διαχείριση των όρων παραβίασης της ατομικότητας ή στον ασταμάτητο διαχωρισμό της αλήθειας από το ψεύδος, αλλά στην αδιαπραγμάτευτη διαφύλαξη της ιδιωτικότητας και τη μείωση των δυνατοτήτων εισβολής του ψεύδους στην ατομική ζωή. Δηλαδή στο κλείσιμο των υφιστάμενων ή επίσης στο μη άνοιγμα νέων λογαριασμών.

Στο μέλλον ο καθένας θα διεκδικεί να παραμείνει για 15 λεπτά άγνωστος ή ανώνυμος.

Και η ζωή ασήμαντα να περνάει αποθεώνοντας την ασημαντότητα.

Και ακόμη, αν δουλεύεις πια 10 ώρες την ημέρα και κοιμάσαι 7, πόσος χρόνος αλήθεια σου απομένει για να διαχωρίσεις το ουσιώδες από το επουσιώδες, το σημαντικό από το ασήμαντο, την εξυπνάδα των 150 χαρακτήρων από την πνευματικότητα ενός εξαίρετου κειμένου;

Στη χώρα και αλλού, στην Ευρώπη και στον κόσμο, παρατηρούνται σήμερα ολοένα και περισσότερο τα σημάδια ενός ελαύνοντος εκφασισμού. Κάποιοι βλέπουν ομοιότητες με τη Γερμανία και την Ευρώπη την περίοδο του Μεσοπολέμου. Πιθανόν. Και ίσως φτάνει η ώρα να βιωθεί η ιστορία ως φάρσα, οδυνηρή ως συνήθως στην επανάληψή της.

Δεν είναι μόνο οι ξένοι, οι πρόσφυγες, οι μετανάστες. Είναι και οι πεπαιδευμένοι, που είναι υπόλογοι πια για καλλιέργεια και ορθολογισμό, είναι οι σκεπτόμενοι που δεν είναι ενθουσιώδεις στα συνθήματα και τις θεωρίες συνομωσίας, είναι οι ποιητές που δεν έχουν πια θέση σ’ έναν κόσμο ευδαιμονισμού, είναι οι άνθρωποι που κοιτούν προς τον άλλον άνθρωπο, κάθε είδους «περίεργοι» με φυσική ή επίκτητη αλλεργία στα κυρίαρχα ρεύματα του χρήματος και της ισχύος. Είναι όσοι διερωτώνται και αμφισβητούν το Μοντέλο. Υπάρχει ένα γενικότερο υπόγειο ποτάμι που αφορά την κατίσχυση της ευτέλειας, την εκδίκηση της χαμέρπειας. Τα χαμηλότερα ένστικτα βρήκαν βήμα, βγήκαν παγανιά και αλαλάζουν κολακεύοντας τη δύναμη του πολτού. Και αυτοθαυμάζονται από την απρόσμενη απήχηση.

Μαθαίνει το γένος των ανθρώπων; Μάλλον ξεχνάει πολύ περισσότερο απ’ ότι μαθαίνει. Οι υπέροχες προσδοκίες της πλατωνικής παιδείας διαλύονται σιωπηλά και ησύχως, γίνονται αέρας και σκιές από τη δύναμη και την επιδραστικότητα εξωθεσμικών προς την παιδεία (ή ακόμη και προς την εκπαίδευση) παραγόντων.

Πες ό,τι θέλεις φτωχέ δάσκαλε και ανυποψίαστε πατέρα. Πες ότι θέλεις. Έτσι ακριβώς είναι. Ονομάτισέ τα όπως θέλεις. Δεν έχουν καμία σημασία.

Είναι πιο τρέντι να κραδαίνεις μια σημαία από το σκέφτεσαι το νόημά της.

Δυστυχώς, κοπιώδης και δύσκολη είναι πάντα η Παιδεία και άκοπη η παρακολούθηση των ευρηματικών στην ευτέλεια ριάλιτι, του infotainment, των influencers, της διαδικτυακής κλειδαρότρυπας και κάθε λογής «μπάλας» του κόσμου αυτού.

Και όλα αυτά θυμίζουν κάπως χαμογελαστούς βασανιστές, όταν εσύ γονατιστός θα επικαλείσαι ανθρωπισμούς και καταγγέλλεις βαρβαρότητες και αυτοί απλώς χτυπούν περιπαικτικά και με νόημα το ρόπαλο που κρατούν στα χέρια τους.

Όσοι ασχολούνται και χτίζουν καριέρες ή πλουτίζουν πάνω στην Τεχνητή Νοημοσύνη, όσοι έχουν καβαλήσει το Κύμα (ή ίσως και το καλάμι) των Μηχανών Που Θα Σκέφτονται Όπως Ο Άνθρωπος, ας έχουν υπόψη ότι αν οι μηχανές αρχίσουν να σκέπτονται όπως ο άνθρωπος θα το κάνουν πολύ καλύτερα από αυτόν και τότε πολύ απλά δεν θα υπάρχει λόγος ύπαρξής του. Επίσης ας συλλογιστούν πάνω στο νόημα της παροιμιώδους φράσης «Λαγός την φτέρη έσειε, κακό του κεφαλιού του» και ας μη λειτουργούν ως λαγοί του νέου Θαυμαστού Καινούργιου Κόσμου. Υπάρχει μια άδηλη, κεφαλαιώδης προϋπόθεση σε όσους επαγγέλλονται με ενθουσιασμό το λαμπρό μέλλον: ότι θα είναι επαρκής και δεδομένος ο έλεγχος του ανθρώπου επί των μηχανών.

Κι αν δεν γίνει έτσι;

Ας μην υπάρξει βιασύνη να κατηγορηθούμε για Τεχνοφοβία ή Λουδιτισμό. Μακριά από εμάς. Αντίθετα, οι θιασώτες της άνευ όρων και ορίων και της εν λευκώ τεχνολογικής εξέλιξης, ας διερωτηθούν λίγο για το «τι», το «πώς», το «γιατί» και για τις συνέπειες των όποιων πράξεων και των τυφλών επιλογών. Φέρουν αυτοί το βάρος της απόδειξης για την ορθότητα των πράξεων, των διακηρύξεων και των επιλογών. Αν δεν το κάνουν αυτοί τώρα, θα το κάνει κάποιος δικός τους Φρανκενστάιν στο σύντομο μέλλον.

Τα ίδια πάνω-κάτω ισχύουν για τους μηχανικούς της Γενετικής.

Μοιάζει όλοι να τρέχουν χαζοχαρούμενοι προς αυτό το μέλλον, δίχως να ρωτάει κανείς πού θα βρεθούν και τι θα βρουν.

Και ισχύει έως κεραίας, ότι η πρόοδος διαφέρει από την εξέλιξη στο θετικό ανθρωπιστικό της πρόσημο.

Να λυπηθώ για μια ακόμη φορά τα τίποτα, τα μέτρια και τα πρόχειρα του κόσμου αυτού, που δίχως καμιά συνείδηση μετριότητας και προχειρότητας αδυνατούν να αυτοκαταστραφούν και προσπαθούν να αποκτήσουν υπόσταση επιβάλλοντας τη μετριότητα ως μέτρο αντίληψης και πρόσληψης του κόσμου και των ανθρώπων.

Κοινώς, παράγοντας οχληρό θόρυβο και προκαλώντας τάσεις εμετού.

Αλλά και το τίποτα θέλει να ζήσει. Και προπαντός να άρει εκείνη την δηλητηριώδη υφέρπουσα υποψία για την ποιότητα και το μέγεθος του ως τίποτα. Γιατί τα τίποτα γνωρίζουν. Κι αν δε γνωρίζουν, αισθάνονται ότι κάτι δεν πάει καλά με το Είναι τους. Και τότε το τίποτα θέλει να γίνει κάτι, να ανταλλάξει την υπόστασή του με την αυτάρεσκη ικανοποίηση τού να γίνει κάτι. Κατανοητό και φυσιολογικό. Αλλά αυτό δεν μπορεί να γίνει εις βάρος των άλλων, παρασιτικά, επιθετικά και επεκτατικά, διότι πολύ απλά τα τίποτα, τα μέτρια και τα πρόχειρα του κόσμου αυτού υπάρχουν διά της ανοχής και της αδιαφορίας και όταν αυτά τελειώσουν ο κάθε κατεργάρης θα πάει στον πάγκο του.

Απλώς, αυτό που συμβαίνει είναι ότι πρόκειται για μια ζωή όλη κι όλη, τη δική σου ζωή, και δεν υπάρχει χρόνος για όλη αυτή τη φθορά, που ούτε καν ως φθορά δεν αξίζει.

Τα τίποτα γίνονται κάτι γιατί εσύ θεωρείς ότι δεν αξίζει τον κόπο να ασχοληθείς μαζί τους.

Αυτό το πνιγηρό αίσθημα του εγκλωβισμού…

Η ασφυξία από την έλλειψη οξυγόνου και το άζωτο των θλιβερών.

Κωνσταντίνος Ν. Καρεμφύλλης

Fred Tanneau, Porspoder, France, Afp, Getty Images

E-keimena.gr

Ιστότοπος για την Ελληνική Γλώσσα στην εκπαίδευση

και πεδίο βολής εξαιρετικών κειμένων στο διαδίκτυο.

Αγαπητοί φίλοι,

Το περιεχόμενο της ιστοσελίδας είναι ελεύθερο και ανοιχτό προς ανάγνωση και χρήση,

για κάθε ενδιαφερόμενο.

Από την άποψη αυτή

Επιτρέπεται η αναδημοσίευση ή χρήση μέρους ή του συνόλου των αναρτήσεων που περιλαμβάνονται στον ιστότοπο αυτό από μαθητές, εκπαιδευτικούς ή άλλους "κυβερνοναύτες", χωρίς να απαιτείται προηγουμένως κάποια προφορική ή γραπτή άδεια από το διαχειριστή.

Αν βρίσκετε και εσείς κάποιο νόημα στο μοίρασμα και την ελεύθερη πρόσβαση στη γνώση, την πληροφορία και τη σκέψη, μπορείτε να αναφέρετε τον ιστότοπο ως πηγή, προκειμένου να τον γνωρίσουν και ενδεχομένως να τον χρησιμοποιήσουν και άλλοι.

Μπορείτε επίσης να προτείνετε και εσείς κάποιες αναρτήσεις (κείμενα, υλικό διδασκαλίας, κ.λπ.) γράφοντας το ονοματεπώνυμό σας, την ηλεκτρονική σας διεύθυνση και στέλνοντάς τα στην ηλεκτρονική διεύθυνση:

e.keimena[ant]yahoo[teleia]gr

Η ευθύνη της τελικής επιλογής του υλικού ανήκει στη διαχείριση του Ιστότοπου.

ΤεχνικήΥποστήριξη: Netzapping Internet Services